Inflacioni në Turqi është rritur në një nivel të ri 20-vjeçar, më i lartë se sa pritej 54.44% për muajin shkurt, pasi lira vazhdon të vuajë dhe çmimet e energjisë rriten. Çmimet e mallrave të konsumit u rritën 4.81% në muajin e kaluar, sipas Institutit të Statistikave Turke të enjten. Indeksi i çmimeve të prodhimit u rrit me 7.22% krahasuar me muajin e kaluar, duke shënuar një rritje vjetore prej 105%.
Importet rekord të energjisë në janar ndihmuan rritjen e deficitit tregtar të Turqisë dhe çmimet e mallrave vazhdojnë të rriten mes shqetësimeve për furnizimin dhe pushtimit rus të Ukrainës. Nafta e papërpunuar Brent është rritur me 53% nga viti në ditë.
Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan i ka dhënë përparësi kredisë dhe eksporteve, ndërkohë që argumenton vazhdimisht, kundër çdo ortodokse ekonomike, se rritja e normave në të vërtetë përkeqëson inflacionin në vend që ta zbusë atë. Banka Qendrore e Turqisë ka ulur normat e interesit me 500 pikë bazë që nga shtatori në 14%.
Lira turke ka humbur afërsisht 47% të vlerës së saj në vitin e fundit të plotë, në një rënie të nxitur nga refuzimi i Erdoganit për të rritur normat ndërsa inflacioni u rrit vazhdimisht. Turbulenca e monedhës ka goditur rëndë turqit, pasi vlera e pagave të tyre ra dhe kostot e jetesës u rritën në mënyrë dramatike. Rritjet e pjerrëta të tarifave të energjisë elektrike dhe gazit natyror kanë shtuar dhimbjen për konsumatorët dhe bizneset.
Shifra e inflacionit të janarit në vend ishte 48.7%, tashmë më e larta në dy dekada. Në mes të shkurtit, Erdogan u zotua të “thyejë prangat e normave të interesit” dhe të ulë inflacionin në një shifër. Ai ka fajësuar problemet e monedhës së Turqisë për “mjetet e huaja financiare”.
Qeveria e Erdoganit në vend të kësaj ka promovuar “lirazim të përhershëm” dhe një “plan shpëtimi” që do të shihte që banka qendrore turke të garantonte kursime në lira duke hyrë dhe kompensuar humbjet në depozitat në lira nëse vlera e tyre kundrejt valutave të forta bie përtej normave të interesit të përcaktuara nga bankat.
Analistët thonë se plani është i kushtueshëm dhe në thelb është një rritje e madhe e fshehtë e normës së interesit dhe nuk ka gjasa të jetë i qëndrueshëm në një afat më të gjatë. Dollari kishte fituar pak më pak se 1% ndaj lirës të enjten në mëngjes në Stamboll, me monedhën turke që këmbehej me 14.13 për monedhën e gjelbër. CNBC
Edel Strazimiri / SCAN
